مصارف فیء (قرآن)در آیات قرآن به چگونگی مصرف فیء اشاره شده است. ۱ - موارد مصارف فىءموارد مصرف فیء با توجه به آیات قرآن عبارتند از: ۱.۱ - ابنالسّبيللزوم تأمين در راه ماندگان، از حق فى‌ء: «ما أَفاءَ اللَّهُ عَلى رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرى فَلِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ ... وَ ابْنِ السَّبِيلِ ...؛آنچه را خداوند از اهل اين آباديها به پيامبرش باز گرداند، از آنِ خدا و پيامبر ... و در راه‌ماندگان است....» ۱.۲ - امامان معصومامامان معصوم علیهم‌السلام، داراى سهمى از اموال فى‌ء: «ما أَفاءَ اللَّهُ عَلى رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرى فَلِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِي الْقُرْبى ...؛آنچه را خداوند از اهل اين آباديها به پيامبرش باز گرداند، از آنِ خدا و پيامبر و خويشاوندان او است....» ۱.۳ - انصار فقيرفقراى انصار، از جمله سهم‌بران فى‌ء: «ما أَفاءَ اللَّهُ عَلى رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرى ... • وَ الَّذِينَ تَبَوَّؤُا الدَّارَ وَ الْإِيمانَ مِنْ قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هاجَرَ إِلَيْهِمْ ...؛آآنچه را خداوند از اهل اين آباديها به پيامبرش باز گرداند ... و براى نيازمندان از كسانى است كه در اين سرا (سرزمين مدینه) و در سراى ايمان پيش از مهاجران مسكن گزيدند و كسانى را كه به سويشان هجرت كنند دوست مى‌دارند....» مقصود از «الّذين تبؤّءو الدّار ...» انصار هستند و بنا بر اينكه «والّذين» عطف به «المهاجرين» باشد، مطلب مزبور قابل استفاده مى‌باشد. ۱.۳.۱ - واگذاری سهمرضايت و ایثار انصار، از واگذارى سهم فى‌ء خود به مهاجران: «ما أَفاءَ اللَّهُ عَلى رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرى ... • وَ الَّذِينَ تَبَوَّؤُا الدَّارَ وَ الْإِيمانَ مِنْ قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هاجَرَ إِلَيْهِمْ وَ لا يَجِدُونَ فِي صُدُورِهِمْ حاجَةً مِمَّا أُوتُوا وَ يُؤْثِرُونَ عَلى أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ كانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ ...؛آآنچه را خداوند از اهل اين آباديها به پيامبرش باز گرداند ... و براى نيازمندان از كسانى است كه در اين سرا (سرزمين مدينه] و در سراى ايمان پيش از مهاجران مسكن گزيدند و كسانى را كه به سويشان هجرت كنند دوست مى‌دارند، و در دل خود نيازى به آنچه به مهاجران داده شده احساس نمى‌كنند وآنها را بر خود مقدم مى‌دارند هر چند خودشان بسيار نيازمند باشند....» ۱.۴ - خويشاوندان حضرت محمّدخويشاوندان محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله، داراى سهمى از اموال فى‌ء: «ما أَفاءَ اللَّهُ عَلى رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرى فَلِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِي الْقُرْبى ...؛آنچه را خداوند از اهل اين آباديها به پيامبرش باز گرداند، از آنِ خدا و پيامبر و خويشاوندان او است....» از خویشاوندان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، امامان معصوم عليهم‌السلام هستند که سهمى از اموال فى‌ء دارند. ۱.۵ - حضرت محمّدپيامبر صلى‌الله‌عليه‌و‌آله داراى سهمى در غنایم فى‌ء و اموال به دست آمده از دشمن: «ما أَفاءَ اللَّهُ عَلى رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرى فَلِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ ...؛آنچه را خداوند از اهل اين آباديها به پيامبرش باز گرداند، از آنِ خدا و پيامبر است....» ۱.۶ - مساكينافراد تهيدست و مسکین، داراى حقّى از اموال فى‌ء: «ما أَفاءَ اللَّهُ عَلى رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرى فَلِلَّهِ ... وَ الْمَساكِينِ ...؛آنچه را خداوند از اهل اين آباديها به پيامبرش باز گرداند، از آنِ خدا ... و مستمندان است....» ۱.۷ - مهاجران فقيرمهاجران تنگدست و نيازمند، از جمله سهم‌بران فى‌ء: «ما أَفاءَ اللَّهُ عَلى رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرى ... • لِلْفُقَراءِ الْمُهاجِرِينَ الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيارِهِمْ وَ أَمْوالِهِمْ ...؛آنچه را خداوند از اهل اين آباديها به پيامبرش باز گرداند ... اين اموال براى مهاجران نيازمندى است كه از خانه و كاشانه و اموال خود بيرون رانده شدند....» ۱.۸ - يتيمانیتیمان، داراى حقّى از اموال فى‌ء: «ما أَفاءَ اللَّهُ عَلى رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرى فَلِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِي الْقُرْبى وَ الْيَتامى ...؛آنچه را خداوند از اهل اين آباديها به پيامبرش باز گرداند، از آنِ خدا و پيامبر و خويشاوندان او، و يتيمان است....» ۲ - فلسفه مصارف فىءتعيين مصارف براى «فى‌ء»، با هدف تعديل ثروت و تمركز نيافتن آن در ميان ثروتمندان: «ما أَفاءَ اللَّهُ عَلى رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرى فَلِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِي الْقُرْبى وَ الْيَتامى وَ الْمَساكِينِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ كَيْ لا يَكُونَ دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنِياءِ مِنْكُمْ ...؛آنچه را خداوند از اهل اين آباديها به پيامبرش باز گرداند، از آنِ خدا و پيامبر و خويشاوندان او، و يتيمان و مستمندان و در راه‌ماندگان است، تا اين اموال عظيم در ميان ثروتمندان شما دست به دست نگردد....» ۳ - پانویس۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۲، ص۳۱۵، برگرفته از مقاله «مصارف فیء». رده‌های این صفحه : فیء | موضوعات قرآنی
|